نسبت منطق با زبان در آراء فلسفه زبانی ابوحامد محمد غزالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، لرستان، ایران

2 استادیار، گروه زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، لرستان، ایران

10.22034/api.2024.2021227.1010

چکیده

جستجو در رساله‌های غزالی و کتاب‌ها و مقالات نوشته شده درباره فلسفه او نشان می‌دهد که غزالی هم به طور مستقیم و هم به طور ضمنی درباره پدیده زبان سخن گفته است. به طور کلی، رویکردهای فلسفه زبانی او را می‌توان به دو دسته منطقی و مابعدالطبیعی تقسیم کرد. در این پژوهش، به بررسی نسبت میان منطق و زبان و اجزاء آن از دیدگاه غزالی می‌پردازیم. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که غزالی نظیر اسلاف خود مانند فارابی و ابن‌سینا و اخلاف خود مانند ملا صدرا از اقسام وجود، به طور کلی، و اقسام وجود زبانی به طور اخص در قالب وجود لفظی و کتبی سخن گفته است. هم‌چنین، او در قالب حد و قیاس درباره نسبیت گزاره‌های تجربی و قرادادی بودن وضع الفاظ و دلالت آن‌ها بحث می‌کند. در پایان، از آراء فلسفه زبانی او می‌توان زبان تشبیهی، زبان بلاکیف و زبان بی‌زبانی را برکشید. بحث مفصل‌تر درباره آن‌ها در ضمن مقاله می‌آید.