بررسی فقهی جرم‌انگاری حقوق نجومی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

سطح چهارم فقه و اصول حوزه علمیه قم، قم ، ایران

10.22034/api.2022.705952

چکیده

حقوق نجومی هزینه­های هنگفتی را بر جامعه تحمیل می‌کند و درعین‌حال به لحاظ شکل پیچیده اغلب آن‌ها کشف و تعقیب آن‌ها دشوار است. لذا سیاست کیفری قاطعی را می‌طلبد. این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و پاسخ به سؤال اصلی: جرم انگاری حقوق نجومی در فقه اسلامی چگونه است؟ درصدد تبیین جرم‌انگاری حقوق نجومی از منظر فقهی است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به صورت فیش‌برداری بوده است. بر اساس یافتههای پژوهش، در حقوق اسلام قرار گرفتن اجرت در مقابل کار است. در منابع اسلام در خصوص پرداخت حقوق کارمند و کارگر سه مقوله معیشت – کارکرد – نیازهای مادی، ‌اجتماعی و روانی مطرح است. حرمت اکل مال به باطل و حرمت تعاون بر اثم،‌ از مهم‌ترین مبانی شرعی جرم‌انگاری حقوق نجومی در عصر حاضر بوده و بر اساس این مبانی هرگونه کار حرامی به موجب قاعده «التعزیر لکل حرام» حرام بوده و مجازات که حاکم اسلامی با توجه به شرایط و حساس بودن موضوع اعمال می‌کند از آثار وضعی دریافت حقوق نجومی است عقل انسان ورود هرگونه ضرری را نهی نموده این گونه نهی با توجه به مُفاد قاعده لاضرر در نهی حقوق نجومی تسری داشته به‌طوری که عقل انسان در کنار انصاف حقوق نجومی را خارج از عرف و مغایر با کارکرد نجومی بگیران دانسته و چنین دریافت‌هایی را جرم قلمداد نموده است و از آنجا که قاعده عدالت، حرمت اختلال نظام، اصل امانت‌داری با خیانت، ظلم و بی‌نظمی مبارزه می‌نمایند، حقوق نجومی را از مصادیق خیانت، ظلم و اختلال در نظام دانسته و نجومی بگیران را خائن و مخل امنیت اقتصادی و سیاسی جامعه محسوب می‌کنند.

کلیدواژه‌ها